Ochrona własnych produktów

Firmowe szkło do piwa

W ślad za wzrostem popularności piw rzemieślniczych rozwija się rynek specjalistycznego szkła do piwa. Beergeekowi nie wypada pić swojego ulubionego trunku w zwykłym kuflu czy szklance, od tego ma specjalnie dedykowane i przystosowane szkło. Starannie zaprojektowane szklanki, pokale, sniftery, mają głównie na celu uwydatnienie walorów danego piwa. Każdy liczący się browar kontraktowy w Polsce ma w swojej ofercie firmowe szkło, model z logiem własnego browaru. Jedni stawiają na proste szklanki często używane w barach (tzw. shaker glass) inni walczą o najnowsze modele od najlepszych producentów na świecie. W związku z tym pojawia się pytanie, czy wypuszczenie takiego szkła wiąże się z jakimiś problemami natury prawnej.

P1110112
Przykład wzornictwa przemysłowego w branży szkła do piwa na przykładzie produktów firmy Sahm i Rastal (szkło w środku).

Zacznijmy od podstaw. Jak wygląda ochrona prawna takiego szkła – i jak w ogóle kształt może podlegać ochronie. Zgodnie z ustawą prawo własności przemysłowej – wygląd, kształt chroniony jest za pomocą prawa ochronnego nazywanego wzorem przemysłowym. Zgodnie z art. 102 u.p.w.p. wzorem przemysłowym jest nowa i posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Szkło będzie tu traktowane jako wytwór, którego indywidualny charakter odznacza się właśnie w kształcie. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 29 marca 2007 r. o sygnaturze VI SA/Wa 118/07 stwierdza: Treścią prawa z rejestracji wzorów przemysłowych jest możliwość wyłącznego korzystania ze wzoru przemysłowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na terytorium Polski w odniesieniu do wytworów tego rodzaju, dla których nastąpiło zgłoszenie, oraz do sprzeciwiania się korzystaniu z niego przez osoby trzecie. Zakres przedmiotowy prawa z rejestracji obejmuje nie tylko wzór identyczny, ale każdy wzór, który na zorientowanym użytkowniku nie wywołuje odmiennego ogólnego wrażenia.  

Producenci szkła do piwa tacy jak niemieckie Spiegelau, Rastal, Sahm czy polskie Krosno poświęcają sporo czasu i środków by stworzyć nowy, odpowiadający wymaganiom konsumentów wzór szkła. Taki produkt musi być dobrze wyglądający, zapewniający odpowiednią prezentację piwa i uwydatniający jego walory smakowe i zapachowe. Niektóre wzory (jak np. IPA Glass z Spiegelau) mają skomplikowany kształt i są bardzo charakterystyczne. Nic więc dziwnego, że producenci rejestrują takie wzory przemysłowe. Zapewnia im to też ochronę i pewność, iż nikt bez ich zgody legalnie nie może wprowadzać do obrotu szkła o wzorze zarejestrowanym w Urzędzie Patentowym czy OHIM. Ochrona (podobnie jak w przypadku znaków towarowych) może być udzielana na poziomie krajowym, europejskim i międzynarodowym. Im szerszy zakres ochrony tym wyższe opłaty za rejestrację. W przypadku ochrony udzielanej przez Urząd Patentowy RP (ochrona wyłącznie na terytorium Polski) mamy do czynienia z ochroną na 25 lat, podzieloną na 5-letnie okresy. Opłaty za kolejne okresy wynoszą 400 zł, 1000 zł, 2000 zł, 3000 zł, 4000 zł. Koszt 25 letniej ochrony w Polsce to 10.400 zł.

P1110113
Szkło firmy Sahm z logiem Craft BeerWeek

Jak to się jednak ma do praktyk browarów – oferowania do sprzedaży szkła ww. producentów z własnym logiem. W tym miejscu należy pamiętać o instytucji wyczerpania prawa (art. 118 ust. 1 w zw. z art. 70 p.w.p.). Niestety ustawodawca odwołał się tu do przepisów dot. patentów, stąd kwestia ta nie jest unormowana kompleksowo. Wydaje się że do wyczerpania prawa z wzoru przemysłowego dochodzi w momencie wprowadzenia przedmiotu ucieleśniającego wzór, do obrotu za zgodą uprawnionego do wzoru. Z tym momentem uprawniony traci on część swoich uprawnień na rzecz nabywcy. Zatem czy w momencie zakupu przez browar 1000 sztuk najnowszego szkła zarejestrowanego w UPRP dochodzi do wyczerpania prawa i browar może spokojnie dołożyć swój logotyp i sprzedawać takie szkło? Nie jest to tak do końca pewnie, zwłaszcza ze względu na brzmienie art. 105 par. 3 p.w.p. zgodnie z tym przepisem uprawniony może zakazać osobom trzecim wytwarzania, oferowania, wprowadzania do obrotu, importu, eksportu lub używania wytworu, w którym wzór jest zawarty bądź zastosowany, lub składowania takiego wytworu dla takich celów.
Definicja ta wprowadza nieco zamętu. Oferowanie do sprzedaży szkła z swoim logo jest oferowaniem wytworu, w którym wzór jest zastosowany. Pojawia się problem, który nie został rozwikłany w orzecznictwie, a który ma zasadnicze znacznie. Moim zdaniem, wprowadzenie do obrotu szkła przez producenta, uprawnionego do wzoru przemysłowego, wyczerpuje jego prawo. Podobnego problemu nie ma na gruncie prawa unijnego, Rozporządzenie Rady (WE) NR 6/2002 z dnia 12 grudnia 2001 r.w sprawie wzorów wspólnotowych stanowi, iż prawa ze wzoru wspólnotowego nie rozciągają się na działania dotyczące produktu, w którym zastosowano lub zawarto wzór podlegający ochronie wzoru wspólnotowego, jeśli produkt został wprowadzony do obrotu we Wspólnocie przez właściciela wzoru wspólnotowego lub za jego zgodą.
W takiej sytuacji kupienie od producenta szkła uprawnia do dalszej jego odsprzedaży z własnym logo.

Należy zawsze sprawdzić, czy producent zadbał o odpowiednią ochronę wzoru szkła, z którego browar ma zamiar skorzystać. Nie zaszkodzi też wystąpić o pisemną zgodę od producenta – którą w razie potrzeby można interpretować jako licencję na wykorzystanie znaku towarowego. Moim jednak zdaniem, w momencie zakupu szkła od producenta, znikają wszelkie przeszkody by dowolnie ozdobić szkło i sprzedawać je swoim klientom. Praktyka, ilość firmowego szkła oferowanego przez browary, potwierdza tylko tą tezę. Sytuacja jest na rękę także producentom browarów, którzy w ten sposób mają dodatkową promocję swoich produktów.

By sprawdzić czy dane szkło jest chronionym prawem znakiem przemysłowym polecam skorzystanie z wyszukiwarki Urzędu Patentowego RP oraz wyszukiwarki Urzędu Harmonizacji Rynku Wewnętrznego, obejmującego wzory przemysłowe chronione w skali europejskiej.

Udostępnij

O autorze

Radca Prawny zajmujący się zagadnieniami z prawa alkoholowego, prawa podatkowego z zakresu produkcji alkoholu, prawa własności intelektualnej. Autor tekstów popularyzujących wiedzę prawną, nauczyciel akademicki.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.